Η ακουστική απώλεια στην παιδική ηλικία, ακόμη και η ελαχίστη, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και να δημιουργήσει προβλήματα και δυσκολίες στην ανάπτυξη του παιδιού. Τα παιδιά με οποιαδήποτε απώλεια ακοής, ελαφριά, σοβαρή, μονόπλευρη, παροδική ή προοδευτική, αντιμετωπίζουν προβλήματα στην κατάκτηση της γλώσσας, την ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, όπως επίσης και στην σχολική τους επίδοση.

Τα παιδιά με σοβαρές και μόνιμες βαρηκοΐες από την βρεφική τους ηλικία, είναι εκείνα τα οποία έχουν γεννηθεί κωφά ή βαρήκοα ή έχασαν την ακοή τους πριν ακόμη αρχίσουν να μιλούν, δηλαδή πριν την ηλικία των 3 ετών. Στη περίπτωση αυτή γίνεται λόγος για προγλωσσικά κωφά ή βαρήκοα παιδιά. Μιλώντας με αριθμούς, 1 στα 1000 παιδιά γεννιέται κωφό, ενώ 2- 3 στα 1000 παιδιά χάνει την ακοή του, πριν αρχίσει να κατακτά την γλώσσα. Είναι αξιοσημείωτο, πως το 90% των κωφών παιδιών προέρχεται από ακούοντες γονείς! Από την άλλη πλευρά υπάρχει και η περίπτωση των μεταγλωσσικά κωφών ή βαρήκοων παιδιών, εκείνων δηλαδή που έχασαν την ακοή τους αφού κατέκτησαν την γλώσσα, περίπου στην ηλικία των 3-4 ετών. Τα παιδιά αυτά, έχουν ήδη κατακτήσει κάποιες βασικές δεξιότητες πριν χάσουν την ακοή τους, όπως για παράδειγμα, έχουν μάθει να επικοινωνούν με το περιβάλλον τους.

Σε όποια κατηγορία και αν ανήκουν τα παιδιά με απώλεια ακοής, χρειάζονται στήριξη και βοήθεια τόσο από τους εκπαιδευτικούς, όσο και από τους συμμαθητές τους, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στο εκπαιδευτικό περιβάλλον και να έχουν την ευκαιρία της μάθησης και της επικοινωνίας. Παρακάτω παρατίθενται μερικές μικρές συμβουλές για την υποστήριξη των κωφών ή βαρήκοων μαθητών στην τάξη.

Πρωταρχικά, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να είναι ενήμερος για τον βαθμό απώλειας της ακοής του παιδιού, τον τύπο βαρηκοΐας καθώς και τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί το παιδί. Θα είναι χρήσιμο να γνωρίζει εάν το παιδί φοράει ακουστικό, αν επικοινωνεί με νοηματική, χειλεανάγνωση ή ομιλούμενη γλώσσα. Γνωρίζοντας λοιπόν το προφίλ του μαθητή, θα μπορέσει ευκολότερα να διαμορφώσει το περιβάλλον της τάξης και να διαφοροποιήσει τη διδασκαλία του.

Επικοινωνιακή προσέγγιση

1. Βρείτε την κατάλληλη θέση για τον κωφό μαθητή σας. Τοποθετήστε τον στα πρώτα θρανία ώστε να μπορεί να σας βλέπει, αλλά και να παρακολουθεί, γυρίζοντας την πλάτη του, τους υπόλοιπους μαθητές.
2. Κοιτάξτε τον μαθητή στα μάτια και διατηρήστε την βλεμματική επαφή μέχρι να ολοκληρώσετε την πρόταση σας. Μιλήστε αργά και καθαρά, χρησιμοποιώντας μικρές και σύντομες προτάσεις. Αφήστε κενά ανάμεσα στις λέξεις και επαναλάβετε την πρόταση αν χρειαστεί.
3. Μην καλύπτετε το στόμα σας με τα χέρια σας όταν μιλάτε. Σε περίπτωση που άθελα σας συμβεί, επαναλάβετε.
4. Μην φωνάζετε στους κωφούς μαθητές. Η έκφραση των χειλιών σας αλλάζει όταν φωνάζετε και αυτό δυσκολεύει την χειλεανάγνωση.

Διαμόρφωση περιβάλλοντος τάξης

Το σοβαρότερο πρόβλημα των κωφών ή βαρήκοων  μαθητών είναι ο θόρυβος της τάξης. Τα ακουστικά βαρηκοΐας και τα κοχλιακά εμφυτεύματα συλλέγουν τους ήχους μη επιλεκτικά, με αποτέλεσμα όλοι οι ήχοι του περιβάλλοντος να φτάνουν στα αυτιά του μαθητή.

1. Ζητείστε από τα υπόλοιπα παιδιά να μην μιλούν μεταξύ τους κατά την διάρκεια της διδασκαλίας.
2. Κλείστε τις ανοιχτές πηγές θορύβου, όπως ανοιχτά παράθυρα, ηλεκτρονικούς υπολογιστές που δεν χρησιμοποιούνται, προτζέκτορες, την ανοιχτή πόρτα της τάξης.
3. Τοποθετήστε κάτω από τις καρέκλες και τα θρανία ειδικά ελαστικά αυτοκόλλητα ώστε να μειώσετε τον θόρυβο κατά την μετακίνηση τους.

Υποστήριξη από συμμαθητές

Ζητήστε από τα υπόλοιπα παιδιά να υποστηρίξουν τον κωφό συμμαθητή τους.

1. Αναθέστε σε κάποιον να κρατάει σημειώσεις για τον κωφό μαθητή, καθώς εκείνος δυσκολεύεται να κοιτά τον ομιλητή και να γράφει ταυτόχρονα.
2. Ζητήστε από τα παιδιά να σηκώνουν το χέρι τους πριν μιλήσουν, ώστε να δώσουν την δυνατότητα στον κωφό μαθητή να στρέψει το βλέμμα του.

Η κώφωση δεν είναι μαθησιακή δυσκολία! Τα κωφά παιδιά έχουν την ίδιες ικανότητες και δυνατότητες να μάθουν όπως κάθε παιδί!

Δημιουργήστε ένα φιλικό και ευχάριστο μαθησιακό περιβάλλον για τον κωφό μαθητή και συμμαθητή σας!

Μπότση Ευανθία

Φιλόλογος – μεταπτυχιακή φοιτήτρια Ειδικής Αγωγής